جستجو
ماه‌بانو صالح‌نژاد/
اشاره: «مهدی معصومی گرجی» کارشناس ارشد عکاسی، سابقه طولانی فعالیت هنری، ساخت فیلم‌های کوتاه، برگزاری نمایشگاه‌های عکس و داوری مسابقات عکاسی و تدریس در زمینه عکاسی در هنرستان‌ها و در حوزه هنری استان مازندران دارد. او که به‌عنوان معاون فرهنگی حوزه هنری مازندران، مشغول به کار بود، به تازگی مدیریت این مرکز فرهنگی هنری را به عهده گرفته است.
معصومی گرجی را در نگاه، لحن و رفتارش بیش از یک مدیر تازه، یک آموزگار و یک هنرمند می‌بینم. مردی با چهره‌ای آرام و لبخندی که این آرامش را در فضای حضورش جاری می‌کند. مدیری که تمامی کارمندان با علاقه به سخنانش گوش می‌دهند و او در برابر این کارمندان و حتی شاگردان قدیمی و همه مراجعانش رفتاری پدرانه و مسوولانه دارد. مدیری که با دقت تمام به دنبال رشد فرهنگی و هنری و مهم‌تر از آن روحی و روانی انسان است. مردی چنان دغدغه‌مند که شاگردان کلاس‌های عکاسی را به نام و خانواده می‌شناسد و برای هریک از آنها نشانی راهی به سلامتی و صحت و نصیحتی برای رشد بیش از پیش او دارد. او چنان در اندیشه سلامت فکر و جان همکاران و مراجعانش است که با دانش طب سنتی خود به جای چای یا قهوه معمول، با دمنوشی سرشار از عطر گل سرخ از خبرنگار و شاگردی که به دفترش وارد شده
پذیرایی می‌کند.
با وجود آگاهی از عدم تمایل معصومی به سخن گفتن از خودش و فعالیت‌هایش در ابتدای مصاحبه از او سخنی در معرفی خودش و سوابق کاری‌اش می‌خواهم که می‌گوید که از طریق ایمیل به دستم خواهد رساند و در ادامه مصاحبه دیگر هیچ حرفی از خود او نمی‌شود جز اینکه می‌گوید تمایلی به رفتار و منش ریاستی ندارد و می‌خواهد به همکاران و مردمش نزدیک‌تر از همیشه باشد.
*گرچه در منابــــع می‌توان تعریف و اهداف حوزه هنری را پیدا کرد اما می‌خواهم از زبان شما چیستی حوزه هنری را بدانم.
این مرکز از ابتدای انقلاب اسلامی ایران تشکیل شده و در ابتدا با نام «حوزه هنر و اندیشه اسلامی» شروع به فعالیت کرد. به نوعی می‌توان گفت که از ابتدای شروع دولت جمهوری اسلامی ایران، حوزه هنری با تلاش بزرگانی چون «آوینی»، «امین‌پور» و «سلحشور» در حال فعالیت و 40 سال گذشته را همراه با جمهوری اسلامی و در تلاش جهت دستیابی به اهداف این حکومت ولی با روشی خاص و هنری بوده است.
حوزه هنری نه در نقش نظارت بر آثار هنری بلکه در جهت تولید این آثار فعالیت می‌کند و در تولید اثر به دنبال دستیابی به ارزش‌های ایرانی و اسلامی‌ست. ارزش‌هایی چون؛ نمایش و شناساندن انقلاب اسلامی ایران و دفاع مقدس، تلاش برای ایجاد و پرورش فرهنگ پایداری و ایثار و دفاع از کشور، نمایش و تلاش بر حفظ آداب و رسوم کشور و مذهبی، موضوع مهم عدالت در هنر و فرهنگ و پیشرفت، اخلاق و خانواده که پایه‌ای برای کل اجتماع است، باورها و فرهنگ غنی ایرانی اسلامی، امید و نشاط در جامعه، اخلاق نیک انسانی، حفظ و تبلیغ تمدن نوین اسلامی، احیا و حفظ سبک زندگی ایرانی اسلامی و جلوگیری از جایگزینی مدرنیته، تجلیل از بزرگان ایران همچون حافظ و سعدی و بوعلی‌سینا، حفظ و حفظ سبک پوشش، معماری و حتی نحوه سخن گفتن و در نهایت می‌توان گفت فرهنگ‌سازی به کمک آثار هنری شامل زیبایی‌های تاریخی کشور.
*این اهداف در چه حوزه‌ها و چه فعالیت‌هایی دنبال می‌شوند؟
حوزه هنری سازنده فیلم‌هایی در سینماست که یادآور این ارزش‌ها و اهداف باشند، همچون «یک حبه قند»، «حوض نقاشی»، «لاتاری» و دیگر آثاری که به ایرانیان این ارزش‌ها را یادآوری می‌کند.
در حوزه سینما، هنرهای تجسمی، هنرهای نمایش و تئاتر، ادبیات، موسیقی، پژوهش، ادبیات پایداری و در آموزش این هنرها فعالیت دارد. هر یک از واحدهای تخصصی به دنبال تولید آثار فاخر و توزیع آن‌هاست به نحوی که به همه اقشار مردم تلنگری زده شود. همه این آثار برای حفظ و احیای اهدافی‌ست که گفتیم و حوزه هنری تماما دستگاهی متولی هنر است.
همچنین برنامه‌های اجرایی مثل سرود، برگزاری گالری، نمایشگاه‌های مجازی، کارگاه‌ها، سفرها و اردوهای هنری در این حوزه برنامه‌ریزی می‌شوند.
حوزه هنری در بخش‌های کارگاهی و آموزش به دنبال جذب، کشف و حمایت از هنرمندان بااخلاق است.
*بسیاری در این تصور هستند که حوزه هنری موازی با اداره فرهنگ و ارشاد فعالیت می‌کند با این تفاوت که در مواردی حساسیت‌هایی بیش از اندازه و بیشتر از اداره ارشاد بر آثار هنری دارد. اگر قانون اساسی و اسلامی بر هر دو اداره حاکم است، مرز فعالیت‌های شما و اداره ارشاد و همچنین دلیل تفاوت حساسیت‌های شما با این اداره چیست؟
اولا که تمامی فعالیت‌های کشور و تمامی موفقیت‌ها یا مشکلات بستگی به امور فرهنگی دارند، بنابراین نیاز به تقسیم کار و فعالیت ادارات و مراکز مختلف در این حوزه است. چراکه فرهنگ برای یک کشور به مثابه ریشه محکمی برای مردم است و فرهنگ غنی کشور به مردمش احساس قدرتمندی می‌دهد.
اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، بخش‌های فرهنگی ادارات و مراکز مختلف در حال فعالیت هستند و با این حال حوزه هنری که به دنبال انجام دادن کارهای بر زمین مانده در زمینه فرهنگی و هنری است، لحظه‌ای بیکاری ندارد.
زبان هنر، شیرینی خاص خود را دارد. زبان هنر، زبانی جهانی است، گویاست، زنده است و موثرترین زبان برای رساندن سخت‌ترین مفاهیم است. مسایلی را که مردم و به خصوص جوانان روی آنها حساس هستند مانند حجاب و پوشش اسلامی، می‌توان با زبان هنر و با فرهنگ‌سازی درست تبدیل به یکی از نشانه‌های ادب و اخلاق کرد تا خود مردم بدون بایدها و نبایدها و اجبار حکومتی شروع به رعایت چنین نکاتی کنند.
وزارت فرهنگ و ارشاد در زمینه کار با آثار هنری، نقش نظارتی پذیرفته است و نقش مستقیم در تولید آثار یا اشاعه ارزش‌های انسانی و اسلامی ندارد و وظیفه مهم فرهنگ‌سازی به گردن حوزه هنری است. وزارت فرهنگ و ارشاد بسته به اوضاع و احوال جامعه می‌تواند تصمیم بگیرد که حتی الفاظ رکیک در فیلمی باشد که مجوز این اداره را دریافت می‌کند یا از هنرمندان و نویسندگان غیر ایرانی آثاری را منتشر و حمایت کند و این بسته به سیاست‌گذاری این اداره، تصمیمی محترم است. اما در فعالیت‌های حوزه هنری و آثار تولیدی در این مرکز، هیچ ارزش و فرهنگ غربی جای ندارد و ترجیح ما همواره بر آثار هنرمندان داخل کشور است. در حالی که کشورهای دیگر به دنبال دزدیدن هنر ایرانی و استفاده از نام هنرمند ایرانی برای غنی‌تر نشان دادن فرهنگ خودشان هستند، ما چرا از هنرمندان تاریخی و یا معاصر خودمان حمایت نکنیم؟ اداره ارشاد شاید نمایشی بر اساس داستانی نوشته هنرمند غربی همچون «چخوف» را حمایت کند و به اجرای آن مجوز بدهد اما چنین اتفاقی هرگز در حوزه هنری نخواهد افتاد چرا که حوزه هنری به دنبال فرهنگ‌سازی و حفظ ارزش‌های ایرانی اسلامی است و تسلیم اوضاع نابه‌سامان فرهنگی اجتماع نمی‌شود و می‌گوید چرا از آثار نویسنده ایرانی بزرگی چون «بیضایی» الهام نگیریم؟
*در جلسه تودیع آقای دلشادی و معارفه شما به‌عنوان مدیر جدید حوزه هنری استان مازندران سخنرانی کوتاهی کردید در این باره که دوره آزمون و خطا تمام شده و باید هر قدم‌مان را با اطمینان و اراده برداریم. شرح این جمله چیست؟
درست است که حوزه هنری تسلیم مشکلات فرهنگی زمانه نمی‌شود و بر اهداف خود پافشاری می‌کند، از مردم کشور جدا نیست و مخاطب خود را به درستی می‌شناسد. گام دوم انقلاب بعد از 40سال تجربه آغاز شده و امکانات و شناخت از مردم به‌روزرسانی شده و بر اساس مشکلات فرهنگی و اجتماعی جدید، تدبیرات جدیدی در نظر گرفته شده است. گام دوم انقلاب دیگر موقعیت آزمون و خطا نیست و باید حرفه‌ای و دقیق گام برداریم و تمام تصمیمات با تحقیقات و پژوهش کامل گرفته شوند. امروز حوزه هنری می‌تواند به جای تحکم و دستور دادن برای اصلاح اوضاع فرهنگ و هنر کشور، با زبان شیرین هنر که پیش‌تر درباره قابلیت‌های آن صحبت کردیم با مردم سخن بگوید. فرهنگ‌سازی با کمک هنر، شناخت درست قدرت اثر هنری، درک مفاهیم اخلاق به وسیله زبان هنر، شناسایی راه‌حل و مخاطب‌شناسی، همه و همه حوزه هنری را به مردم و اهداف این اداره را به واقعیت نزدیک و نزدیک‌تر می‌کند.
*آقای «دلشادی»، مدیر سابق این اداره، با وجود روحیه هنری و تغییر اوضاع حوزه هنری استان از نظر برنامه بودجه، بین هنرمندان و فعالان رسانه معروف به محافظه‌کاری بودند. نظر شما در این باره و برنامه شما برای نحوه مدیریت پس از ایشان چیست؟
آقای دلشادی بیش از این که محافظه‌کار بوده باشد، بر اهداف و افکار خودش مصر بود، که یکی از این اهداف اصلاح برنامه بودجه و افزایش بودجه مرکز بود که به این هدف رسید و اوضاع حوزه پیش از مدیریت او و پس از او کاملا متفاوت شد و بی‌نظمی‌ها و بی‌برنامگی‌ها از بین رفت. از طرفی ایشان در این استان مهمان بوده و آشنایی‌های لازم برای فعالیت بیش از این نداشتند.
با این اصلاحات و اوضاع پس از مدیریت دلشادی، من با نگاهی ریسک‌پذیرتر و بازتر شروع به کار کرده‌ام. حوزه مثل اداره فرهنگ و ارشاد نیست که از دولت قبلی هم وجود داشته، از شروع دولت جمهوری اسلامی، شروع به کار کرده و نیاز به توجه بیشتر و اطلاع‌رسانی بالاتر است. من معتقد به فراهم کردن امکانات و تجهیزات بالاتر هستم و از آن جا که با فضای استان آشناترم و افراد بیشتری به کمکم می‌آیند.
از اولین برنامه‌های من برای کمک به معرفی حوزه به مردم و پیشرفت فرهنگی و هنری جامعه، فرستادن بسته هنری به شهرستان‌های مختلف است که موجب کار وسیع‌تر در دل مردم و عرضه هنر و شناساندن آن به مردم همه استان است. این بسته شامل نمایش‌های خیابانی، اکران فیلم، گالری و نمایشگاه، شعر و سرود و موسیقی است.
*ارتباط شما با اداره فرهنگ و ارشاد و ادارات و سازمان‌های دیگر چگونه است و چه انتظاراتی از آنها دارید؟
در مواردی همچون خانه سینمای مستند که انتظار می‌رود از طرف اداره فرهنگ و ارشاد حمایت شود، ما بیش از این اداره که مجوز این خانه سینما را صادر کرده است همکاری می‌کنیم چراکه اعضای اصلی آن در حوزه هنری فعال هستند. انتظار می‌رود اداره ارشاد از این خانه سینما و دیگر مجموعه‌ها همچون سینمای جوان حمایت ویژه کند.
در عین حال وضعیتی رقابتی بین ادارات مختلف در امور فرهنگی و هنری وجود دارد که به نفع هنرمندان است و باید از این وضعیت بهره ببرند.
*و صحبت پایانی...
ما در حوزه هنری از هنرمندان بااخلاق حمایت خواهیم کرد و این اخلاق را اشاعه خواهیم داد. هنر روح انسان را صیقل می‌دهد که این صیقل روحی در اخلاق هنرمند جلوه می‌کند. نوع رفتار و کردار هنرمند باید متمایز از افراد و به طور ویژه‌ای نمونه باشد. هنرمد باید بی‌ادعا باشد که ادعای بیهوده عین بی‌اخلاقی است و ما از هر هنرمند با این ویژگی‌ها در سطح خودش حمایت می‌کنیم که منظور از سطح، میزان تجربه، کیفیت کار و تاثیرگذاری هنر اوست.